Chuyên đề Thấu kính hội tụ, thấu kính phân kì, vật lí lớp 11
Các khái niệm cơ bản của thấu kính
- Quang tâm O: là điểm chính giữa thấu kính, mọi tia sáng đi qua quang tâm O của thấu kính đều truyền thẳng.
- Trục chính của thấu kính: là đường thẳng đi qua quang tâm O và vuông góc với mặt thấu kính.
- Tiêu điểm của thấu kính: là điểm hội tụ của chùm tia sáng đi qua thấu kính hoặc phần kéo dài của chúng.
- Tiêu cự: là khoảng cách từ quang tâm đến tiêu điểm của thấu kính
- Tiêu diện: là mặt phẳng chứa tất cả các tiêu điểm của thấu kính.
Các tia đặc biệt qua thấu kính hội tụ
- Tia tới song song với trục chính → tia ló đi qua tiêu điểm chính (tia số 1)
- Tia tới đi qua quang tâm → tia ló truyền thẳng (tia số 2)
- Tia tới đi qua tiêu điểm của thấu kính → tia ló song song với trục chính (tia số 3)
Thấu kính hội tụ (thấu kính rìa mỏng)
Thấu kính phân kỳ (thấu kính rìa dày)
Công thức liên hệ giữa vị trí của vật, vị trí của ảnh và tiêu cự của thấu kính
\[\dfrac{1}{f}=\dfrac{1}{d}+\dfrac{1}{d’}\]
Công thức số phóng đại của thấu kính
\[|k| = \dfrac{A’B’}{AB}\]
\[k = \dfrac{-d’}{d}=\dfrac{f}{f-d}=\dfrac{f-d’}{f}\]
Công thức tính độ tụ của thấu kính
\[D=\dfrac{1}{f}=(n-1)(\dfrac{1}{R_{1}}+\dfrac{1}{R_{2}})\]
Trong đó:
- n: chiết suất của chất làm thấu kính
- R1; R2: bán kính của các mặt cong (R = ∞ cho trường hợp mặt phẳng) (m)
- D: độ tụ của thấu kính (dp đọc là điốp)
- f: tiêu cự của thấu kính (m)
- d: khoảng cách từ vị trí của vật đến thấu kính
- d’: khoảng cách từ vị trí của ánh đến thấu kính
Qui ước dấu:
- Thấu kính hội tụ: f > 0
- Thấu kính phân kỳ: f < 0
- ảnh là thật: d’ > 0
- ảnh là ảo: d’ < 0
- k > 0: ảnh và vật cùng chiều
- k < 0: ảnh và vật là ngược chiều
Ứng dụng của thấu kính hội tụ, thấu kính phân kì
- Thấu kính hội tụ dùng để chế tạo kính lúp, có trong kính hiển vi, kính thiên văn
- Thấu kính hội tụ dùng để chữa tật khúc xạ viễn thị của mắt
- Thấu kính phân kỳ dùng để chữa tật cận thị của mắt
- Thấu kính hội tụ, thấu kính phân kì còn được sử dụng trong các thiết bị như máy ảnh, ống nhòm …
- hiết bị quang học: Thấu kính được sử dụng trong các thiết bị quang học như telescop, laser, máy đo khoảng cách và máy quét để tập trung ánh sáng và tạo ra hình ảnh hoặc đường thẳng sắc nét.
- Thiết bị y tế: Thấu kính được sử dụng trong các thiết bị y tế như endoscope, máy chụp X-quang và siêu âm để tạo ra hình ảnh rõ nét của các bộ phận trong cơ thể.
- Thiết bị đo lường: Thấu kính được sử dụng trong các thiết bị đo lường như ống kính và đo lường độ sáng để tập trung ánh sáng và đo lường các thông số quan trọng.
Video bài giảng thấu kính mỏng, thấu kính hội tụ, thấu kính phân kì, cách vẽ ảnh qua thấu kính
+1
80
+1
8
+1
13
+1
9
+1
16