Xà phòng là gì? hóa học phổ thông

Xà phòng thường dùng là hỗn hợp muối natri hoặc muối kali của axit béo, có thêm một số chất phụ gia.

I. Xà phòng

1. Xà phòng là gì?

– Khái niệm: Xà phòng thường dùng là hỗn hợp muối natri hoặc muối kali của axit béo, có thêm một số chất phụ gia.

2. Cách sản xuất xà phòng

– Cách sản xuất xà phòng từ chất béo: Đun chất béo với dung dịch kiềm trong các thùng kín ở nhiệt độ cao.

(R-COO)₃C₃H₅ + 3NaOH \[\overset{t^{o}}{\rightarrow}\] 3R-COONa + C₃H₅(OH)₃

– Xà phòng còn được sản xuất theo sơ đồ sau:

* Ví dụ:

– Cracking và oxy hóa parafin thành axit béo cao no:

2C₃₂H₆₆ + 5O₂ \[\overset{t^{o}}{\rightarrow}\] 4C₁₅H₃₁-COOH + 2H₂O

– Xà phòng hóa axit béo:

C₁₅H₃₁-COOH + NaOH → C₁₅H₃₁-COONa + H₂O

C₁₅H₃₁-COONa: Muối natri panmitat (xà phòng).

II. Chất giặt rửa tổng hợp

1. Chất giặt rửa tổng hợp là gì?

– Khái niệm: Những hợp chất không phải là muối natri của axit cacboxylic nhưng có tính năng giặt rửa như xà phòng được gọi là chất giặt rửa tổng hợp.

2. Cách sản xuất chất tẩy rửa tổng hợp

– Chất giặt rửa tổng hợp được tổng hợp từ các chất lấy từ dầu mỏ.

III. Tác dụng tẩy rửa của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp

– Muối natri làm cho vết bẩn được phân tán thành nhiều phần nhỏ hơn rồi được phân tán vào nước và bị rửa trôi đi.

– Không nên dùng xà phòng để giặt rửa trong nước cứng (nước có nhiều ion Ca²⁺, Mg²⁺).

– Chất giặt rửa tổng hợp có ưu điểm hơn xà phòng là có thể giặt rửa cả trong nước cứng.