Lý thuyết về phản ứng hạt nhân chủ đề vật lí 12 Hạt nhân nguyên tử
PHẢN ỨNG HẠT NHÂN
\(_{Z_1}^{A_1}X + _{Z_2}^{A_2}Y \to _{Z_3}^{A_3}C + _{Z_4}^{A_4}D\)
Phản ứng hạt nhân là quá trình biến đổi của các hạt nhân, được chia thành hai loại:
- Phản ứng tự phát (phóng xạ hạt nhân)
- Phản ứng kích thích
CÁC ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN
\(_{Z_1}^{A_1}X + _{Z_2}^{A_2}Y \to _{Z_3}^{A_3}C + _{Z_4}^{A_4}D\)
- Bảo toàn điện tích: \({Z_X} + {\rm{ }}{Z_Y} = {\rm{ }}{Z_C} + {\rm{ }}{Z_D}\)
- Bảo toàn số nuclon: \({A_X} + {\rm{ }}{A_Y} = {\rm{ }}{A_C} + {\rm{ }}{A_D}\)
- Bảo toàn năng lượng toàn phần: \({W_t} = {\rm{ }}{W_s}\)
- Wt: tổng năng lượng trước phản ứng
- Ws: tổng năng lượng sau phản ứng
Bảo toàn động lượng
\(\overrightarrow {{P_t}} = \overrightarrow {{P_s}} \)
- $\overrightarrow {{P_t}} $: động lượng của hệ trước phản ứng
- $\overrightarrow {{P_s}}$: động lượng của hệ sau phản ứng
- Xem thêm lý thuyết về động lượng bảo toàn động lượng
- Không có định luật bảo toàn khối lượng
- Không có định luật bảo toàn số proton
NĂNG LƯỢNG CỦA MỘT PHẢN ỨNG
$\Delta E = \left( m_{trc} – m_{sau} \right).c^2$
$\Delta E = \left( W_{đ.sau} – W_{đ.trc} \right)$
$\Delta E = \left( \Delta {m_{sau}} – \Delta {m_{trc}} \right){c^2}$
$\Delta E = W_{lk.sau} – W_{lk.trc} $
Nếu:
- $m_{trc} = m_X + m_Y$
- $m_{sau} = m_C + m_D$
- $\Delta m_{trc}$: tổng độ hụt khối của các hạt trước phản ứng
- $\Delta {m_{sau}}$: tổng độ hụt khối của các hạt sau phản ứng
- $W_{lk.trc}$: tổng năng lượng liên kết riêng của các hạt trước phản ứng
- $W_{lk.sau}$: tổng năng lượng liên kết riêng của các hạt sau phản ứng
- $W_{đ.trc}$: tổng động năng của các hạt trước phản ứng
- $W_{đ.sau}$: tổng động năng của các hạt sau phản ứng
- \(\Delta E{\rm{ }} > {\rm{ }}0\) : phản ứng tỏa năng lượng
- \(\Delta E{\rm{ }} < {\rm{ }}0\): phản ứng thu năng lượng
Năng lượng tính cho N phản ứng:
\[Q{\rm{ }} = {\rm{ }}N.\Delta E\]
\(N = \dfrac{1}{k}{N_X} = \dfrac{1}{k}\dfrac{{{m_X}}}{{{A_X}}}{N_A}\)
- k là số hạt tham gia 1 phản ứng hạt nhân
- mX: khối lượng của hạt nhân X
- $N_A = 6,02.10^{23}$: số Avogadro
Photon tham gia phản ứng:
Giả sử hạt nhân A đứng yên hấp thụ photon gây ra phản ứng hạt nhân:
\(\gamma + A \to B + C\)
Áp dụng định luật bảo toàn năng lượng toàn phần:
\(\varepsilon + {m_A}{c^2} = \left( {{m_B} + {m_C}} \right){c^2} + \left( {{{\rm{W}}_B} + {{\rm{W}}_C}} \right)\)
với \(\varepsilon = hf = \dfrac{{hc}}{\lambda }\)