1.Phương pháp quy nạp toán học
Bài toán:
Gọi \(P\left( n \right)\) là một mệnh đề chứa biến \(n\left( {n \in {N^*}} \right)\). Chứng minh \(P\left( n \right)\) đúng với mọi số tự nhiên \(n \in {N^*}\).
Phương pháp quy nạp toán học:
– Bước 1: Chứng minh \(P\left( n \right)\) đúng với \(n = 1\).
– Bước 2: Với \(k\) là một số nguyên dương tùy ý, giả sử \(P\left( n \right)\) đúng với \(n = k \ge 1\), chứng minh \(P\left( n \right)\) cũng đúng khi \(n = k + 1\).
Đối với bài toán chứng minh \(P\left( n \right)\) đúng với mọi \(n \ge p\) với \(p\) là số tự nhiên cho trước thì:
– Bước 1: Chứng minh \(P\left( n \right)\) đúng với \(n = p\).
– Bước 2: Với \(k \ge p\) là một số nguyên dương tùy ý, giả sử \(P\left( n \right)\) đúng với \(n = k\), chứng minh \(P\left( n \right)\) cũng đúng khi \(n = k + 1\).
Ví dụ: Chứng minh \({n^7} – n\) chia hết cho \(7\) với mọi \(n \in {N^*}\).
Giải:
Đặt \(P\left( n \right) = {n^7} – n\).
– Với \(n = 1\) thì \(P\left( 1 \right) = {1^7} – 1 = 0 \vdots 7\) nên \(P\left( 1 \right)\) đúng.
– Giả sử mệnh đề đúng với \(n = k \in {N^*}\), tức là \(P\left( k \right) = \left( {{k^7} – k} \right) \vdots 7\).
Ta phải chứng minh mệnh đề đúng với \(n = k + 1\), tức là: \(P\left( {k + 1} \right) = {\left( {k + 1} \right)^7} – \left( {k + 1} \right) \vdots 7\)
Ta có:
\(\begin{array}{l}{\left( {k + 1} \right)^7} – \left( {k + 1} \right) = C_7^0.{k^7} + C_7^1.{k^6} + C_7^2.{k^5} + C_7^3.{k^4} + C_7^4.{k^3} + C_7^5.{k^2} + C_7^6.k + C_7^7 – \left( {k + 1} \right)\\ = {k^7} + 7{k^6} + 21{k^5} + 35{k^4} + 35{k^3} + 21{k^2} + 7k + 1 – k – 1 = \left( {{k^7} – k} \right) + 7\left( {{k^6} + 3{k^5} + 5{k^4} + 5{k^3} + 3{k^2} + k} \right)\end{array}\)
Do \({k^7} – k \vdots 7\) và \(7\left( {{k^6} + 3{k^5} + 5{k^4} + 5{k^3} + 3{k^2} + k} \right) \vdots 7\) nên \(P\left( {k + 1} \right) = {\left( {k + 1} \right)^7} – \left( {k + 1} \right) \vdots 7\).
Vậy mệnh đề đã cho đúng.
2.Một số dạng toán thường gặp
Dạng 1: Chứng minh mệnh đề.
Phương pháp:
Sử dụng phương pháp quy nạp toán học đã nêu ở trên.
Dạng 2: Tìm công thức tổng quát cho tổng dãy số.
Phương pháp:
– Bước 1: Dự đoán công thức tổng quát cho tổng dãy số.
– Bước 2: Sử dụng phương pháp quy nạp toán học để chứng minh công thức vừa dự đoán.