Tìm vị trí để 3 điện tích nằm cân bằng, vật lí 11 ĐIỆN TRƯỜNG
Lý thuyết cần nhớ
Điều kiện để q3 nằm cân bằng
$$\overrightarrow{F_{13}} + \overrightarrow{F_{23}}=0$$
=> $F_{13 }=F_{23 }$ =>$\dfrac{|q_{1}|}{r_{13}^{2}}=\dfrac{|q_{2}|}{r_{23}^{2}}$ (*)
và $${\overrightarrow{F_{13}}} \uparrow \downarrow {\overrightarrow{F_{23}}}$$ (**)
- $F_{13}$: lực do điện tích q1 tác dụng lên điện tích q3 (F$_{31}$: ngược lại)
- $F_{23}$: lực do điện tích q2 tác dụng lên điện tích q3 (F$_{32}$: ngược lại)
- $F_{12}$: lực do điện tích q1 tác dụng lên điện tích q2 (F$_{21}$: ngược lại)
- $r_{12 }$= r$_{21}$ : khoảng cách giữa hai điện tích q1; q2
- $r_{13 }$= r$_{31}$: khoảng cách giữa hai điện tích q1; q3
- $r_{23 }$= r$_{32}$: khoảng cách giữa hai điện tích q2; q3
Lưu ý $F_{13}$ điểm đặt lực tại q3; $F_{31}$: điểm đặt lực tại q1
Vị trí của q3 khi q1; q2 cùng dấu
- $r_{13}=\dfrac{r_{12}}{1+ \sqrt{\dfrac{|q_2|}{|q_1|}}}$
Vị trí của q3 khi q1; q2 trái dấu:
- |q1| < |q2|: Vị trí cần tìm $r_{13}=\dfrac{r_{12}}{1 – \sqrt{\dfrac{|q_1|}{|q_2|}}}$
- |q1| > |q2|: Vị trí cần tìm $r_{13}=\dfrac{r_{12}}{1- \sqrt{\dfrac{|q_2|}{|q_1|}}}$
Điều kiện về dấu, độ lớn của điện tích q3 để cả ba điện tích q1; q2; q3 nằm cân bằng
- $$\vec F_{13} + \vec F_{23}=0$$ <=> $F_{13 }$= $F_{23}$ và $${\vec F_{13}} \uparrow \downarrow {\vec F_{23}}$$ (*)
- $$\vec F_{21} + \vec F_{31}=0$$ <=>F$_{21 }$= F$_{31}$ và $${\vec F_{21}} \uparrow \downarrow {\vec F_{31}}$$ (*)
- $$\vec F_{12} + \vec F_{32}=0$$ <=>F$_{12 }$= F$_{32}$ và $${\vec F_{12}} \uparrow \downarrow {\vec F_{32}}$$ (*)
Vị trí và độ lớn của q3 khi (q1 cùng dấu q2)
$r_{13}=\dfrac{r_{12}}{\sqrt{\dfrac{|q_2|}{|q_1|}}+1}$
\[|q_{3}|=|q_{2}|\dfrac{r_{13}}{r_{12}}\] (q3 trái dấu q1; q2)
Vị trí và độ lớn của q3 khi (q1 trái dấu q2)
|q1| < |q2|: $r_{13}=\dfrac{r_{12}}{\sqrt{\dfrac{|q_2|}{|q_1|}}-1}$ (q3 cùng dấu q2)
|q1| > |q2|: $r_{13}=\dfrac{r_{12}}{\sqrt{\dfrac{|q_1|}{|q_2|}}-1}$ (q3 cùng dấu q1)
\[|q_{3}|=|q_{2}|\dfrac{r_{13}}{r_{12}}\]
Video bài giảng tìm vị trí để 3 điện tích nằm cân bằng, vật lí 11
Bài tập Tìm vị trí để 3 điện tích nằm cân bằng, vật lí 11
Bài tập 1. Hai điện tích q1 = 2.10$^{–8}$C, q2 = –8.10$^{–8}$C đặt tại A và B trong không khí, AB = 8 cm. Một điện tích q$_{3 }$đặt tại C. Xác định
a/ Vị trí của C để q3 nằm cân bằng?
b/ Dấu và độ lớn của q3 để q1 và q2 cũng nằm cân bằng?
Phân tích bài toán
q1 = 2.10$^{–8}$C, q2 = –8.10$^{–8}$C; AB = 8 cm
\[F_{1} = F_{13} = \dfrac{k|q_{1}q_{3}|}{r_{1}^{2}}\]
\[F_{2} = F_{23} = \dfrac{k|q_{2}q_{3}|}{r_{2}^{2}}\]
Giải
để q3 nằm cân bằng thì F1 = F2 = > \[\dfrac{|q_{1}|}{r_{1}^{2}} = \dfrac{|q_{2}|}{r_{2}^{2}}\] (1)
|q1| < |q2| = > r1 < r2 = > q3 nằm gần q1 hơn = > r2 = r1 + AB (2)
và \[\vec{F_{1}}\] ngược chiều \[\vec{F_{2}}\]
= > ta có hình vẽ vị trí của q3
từ (1) và (2) = > r1 = 8cm; r2 = 16cm
b/ Để 3 điện tích nằm cân bằng
\[\vec{F_{31}}\] + \[\vec{F_{21}}\] = 0 (3)
\[\vec{F_{32}}\] + \[\vec{F_{12}}\] = 0 (4)
\[\vec{F_{13}}\] + \[\vec{F_{23}}\] = 0 (5)
= > về vị trí q3 vẫn nằm tại C
từ (3) = > \[\dfrac{|q_{3}|}{r_{1}^{2}} = \dfrac{|q_{2}|}{AB^{2}}\]
= > |q3| = 8.10$^{–8 }$C = > q3 = -8.10$^{–8 }$C
Bài tập 2. Hai điện tích q1 = -2.10-8C, q2 = -1,8.10-7C đặt tại A và B trong không khí, AB = 8cm. Một điện tích q3 đặt tại C. Hỏi
a/ C ở đâu để q3 cân bằng
b/ Dấu và độ lớn của q3 để q1, q2 cũng cân bằng.
Bài tập 3. Hai điện tích điểm q1 = q2 = q$_{, }$đặt tại A và B trong không khí. Phải đặt điện tích q3 tại đâu để q3 nằm cân bằng.