Định nghĩa độ dịch chuyển, tốc độ, vận tốc, các phương pháp đo tốc độ

Định nghĩa độ dịch chuyển, tốc độ, vận tốc

Các khái niệm vật lí cơ bản của chuyển động

Chất điểm: biến một vật kích thước lớn (ô tô, xe máy, máy bay, tên lửa, Trái Đất …) thành một vật có kích thước siêu nhỏ (là một điểm) khi so sánh vật đó với khoảng cách mà ta xét.

Định nghĩa độ dịch chuyển, tốc độ, vận tốc, các phương pháp đo tốc độ 15 — Máy bay biến thành chất điểm khi so sách kích thước máy bay với quãng đường dịch chuyển (coi là thẳng) từ Hà Nội đến TP. HCM

Tại sao phải đưa vào khái niệm chất điểm:

Biểu diễn các vật có cấu trúc phức tạp thành đơn giản (1 điểm)
Bỏ qua các chuyển động của vật (chuyển động quay của động cơ …)

Hệ quy chiếu: gồm

Gốc tọa độ: Điểm 0 bắt đầu tính độ dài
Chiều dương: khi vật chuyển động theo chiều giống chiều dương thì một số giá trị mang dấu + và theo chiều ngược lại thì thêm dấu “-“
Gốc thời gian: thời điểm bắt đầu tính thời gian
Hệ trục tọa độ xác định vị trí của vật so với gốc đã chọn
Đồng hồ đo thời gian trôi đi trong thực tế so với gốc đã chọn

Định nghĩa độ dịch chuyển, tốc độ, vận tốc, các phương pháp đo tốc độ 17 — 1h23 là thời điểm; 10h là thời điểm, từ 1h23 → 10h là thời gian.

Độ dịch chuyển: là vị trí mới của vật so với vị trí trước đó của nó trong hệ quy chiếu mà ta chọn

Quãng đường: là tổng độ dài mà vật chuyển động được

Định nghĩa độ dịch chuyển, tốc độ, vận tốc, các phương pháp đo tốc độ 21 — độ dời chuyển động từ thời điểm 1 → thời điểm 3 bằng x₃ – x₁; quãng đường vật đi được: (x₂ – x₁) + (x₃ – x₂)

Chú ý: Trong chuyển động thẳng không đổi chiều chuyển động thì độ dịch chuyển và quãng đường vật đi được có độ lớn bằng nhau.

Tốc độ chuyển động: là quãng đường vật đi được trên một khoảng thời gian xác định

Công thức tính tốc độ chuyển động:

\[\text{Tốc độ chuyển động}= \dfrac{\text{Quãng đường}}{\text{thời gian chuyển động}}\] → \[v=\dfrac{s}{t}\]

Ý nghĩa vật lí của đại lượng đo tốc độ chuyển động: cho biết vật chuyển động nhanh hay chậm

Bài toán 1: ô tô 1 chuyển động từ A → B cách nhau 100Km mất 2h. Tính tốc độ

\[v=\dfrac{s}{t} = \dfrac{100km}{2h} = 50\dfrac{km}{h}\]

Bài toán 2: ô tô 2 chuyển động từ A → B cách nhau 100Km xe xuất phát từ A lúc 8h đến B lúc 12h. Tính tốc độ chuyển động của ô tô

\[v=\dfrac{s}{t} = \dfrac{100km}{12h-8h} = 25\dfrac{km}{h}\]

So sánh bài toán 1 và 2 → ô tô 1 chuyển động nhanh hơn ô tô 2.

Các phương pháp đo tốc độ:

Vận tốc chuyển động: là độ dời của vật xác định trên một khoảng thời gian.

Công thức tính vận tốc chuyển động:

\[\text{Vận tốc}= \dfrac{\text{Độ dời}}{\text{thời gian chuyển động}}\] → \[v=\dfrac{\Delta x}{t}\]

Ý nghĩa vật lí của đại lượng vận tốc chuyển động: cho biết hướng và độ lớn chuyển động của vật

Chuyển động thẳng đều: là chuyển động có quĩ đạo là đường thẳng và tốc độ chuyển động không đổi trên cả quãng đường.

Định nghĩa độ dịch chuyển, tốc độ, vận tốc, các phương pháp đo tốc độ 27 — Quĩ đạo: là đường vẽ tưởng tượng trong không gian, nối liền tất cả các điểm mà vật đã chuyển động qua

Chú ý: Khi vật chuyển động thẳng không đổi chiều tốc độ và và vận tốc có độ lớn bằng nhau